Tekort aan inspecteurs en overmatig toezicht bepalen tempo van de asbestsaneringen:

Alleen duidelijke koers kan ontwrichte branche recht trekken!

De Nederlandse bouw wil vooruit! Gebouwen moeten verduurzaamd worden en nieuwbouw wordt gepland waar eerst gesloopt moet worden. Aan de ene kant om te voorzien in de enorme behoefte op de woningmarkt. En aan de andere kant om te voldoen aan duurzaamheidsdoelen die in Europa zijn afgesproken. Niemand wil dit tegenhouden. Wij zeker niet.
Maar bij projecten waar eerst asbest gesaneerd moet worden lopen we nu al ruim een jaar tegen een bijzondere situatie op: we kunnen niet vooruit door veel en lange vertragingen in het werk. Dit komt niet door een te volle planning of het feit dat het aantal gecertificeerde asbestsaneerders de laatste 5 jaar is gehalveerd. Nee, dit ligt aan onduidelijkheid over een nieuw stelsel voor asbestverwijdering in Nederland…

Tekort aan inspecteurs
Volgens de strenge regelgeving moet het werk van een asbestsaneerder ontzettend vaak gecontroleerd worden. Zo moet er een inspecteur komen – in de branche ook laborant genoemd –  die komt oordelen of het werkgebied weer veilig is. Ze voeren een eindcontrole uit door middel van visuele inspecties en luchtmetingen. En daar wringt nu de schoen enorm. De oorzaak? Jarenlang is toegewerkt naar een nieuw asbeststelsel. “We zijn er bijna, per medio 2024 wordt de nieuwe asbest-regelgeving écht ingevoerd.” Ik hoor het ze nog zeggen…
Die nieuwe regelgeving zou inhouden dat er veel minder luchtmetingen noodzakelijk zouden zijn. Ook zouden asbestsaneerders deels zelf kunnen bepalen of het ‘asbestveilige’ werkgebied weer afgebroken kan worden. Dus alles zou ook goedkoper kunnen worden.
In reactie op een veranderende markt hebben de eindcontrolebureaus (laboratoria) zich hierop voorbereid. Met het zicht op minder werk, werden tijdelijke contracten niet verlengd; kozen de laboranten zelf ‘eieren voor hun geld’ en zochten een andere baan. Eén van de grotere inspectiebureaus (RPS, red.) stopte zelfs volledig met het uitvoeren van eindcontroles op asbestwerkzaamheden. WOW, wat een schok was dat! In razend tempo halveerde het aantal laboranten zowat. Maar met het oog op de komst van de nieuwe asbestwetgeving die medio 2024 in zou gaan, ook best een logische stap?!

Alles de ijskast in
Op 12 december 2023 kwam er ineens het bericht: het ministerie van SZW trok alles in! De voorgenomen aanpassingen van het asbeststelsel werden in de ijskast gezet. En niet eentje waar het een paar weken in bewaard zou blijven. Nee, eentje waar je producten in diep bevroren toestand wilt houden. Voor de langere termijn… of voor het moment dat het toch een keer de kliko in gaat.
Door sommigen werd deze impasse ervaren als een verlaat sinterklaascadeau. “Gelukkig blijft alles bij het oude”, hoorde ik vele collega’s. Ik heb het totaal anders ervaren. Het risico-gerichte van het nieuwe asbeststelsel dat op tafel lag sprak me enorm aan. Eindelijk konden we de zin en onzin van onze wet- en regelgeving iets beter uit gaan leggen. Als bedrijf waren we ons hierop aan het voorbereiden. Onze vaste opdrachtgevers informeerden we proactief.
Met het bericht van 12 december 2023 werd dat in 1 klap van tafel geveegd. Door onze overheid welteverstaan, op verzoek van Europa (of zoiets). En dat terwijl de branche al volop aan het anticiperen was.

Branche ontwricht
Nu – na een paar maanden – ervaren we als branche allemaal de gevolgen. Naar mijn mening is de branche ontwricht. De planning van de asbestsaneerbedrijven wordt tegenwoordig bepaald door de inspectiebureaus, niet meer door onszelf. Inspectiebureaus die een enorm te kort hebben aan mensen en net zoals vele organisaties niet echt “nee” durven te verkopen. Werken kunnen niet meer uitgevoerd worden op het gewenste moment. Dit leidt ertoe dat de asbestbranche enorm vertraagt. En dan vooral omdat een ander bedrijf in de keten enorme leveringsproblemen kent. Leg dan maar eens uit, als je de kans al krijgt, waarom bepaalde doelstellingen niet worden behaald. Als er leveringsproblemen zijn als gevolg van een oorlog in Oekraïne, dan is er nog wel begrip. Maar aan dit verhaal hebben onze opdrachtgevers geen boodschap.
Prijzen schieten nu omhoog  als gevolg van de schaarste. Wie meeste betaald, wordt snelst bediend. “En het was al zo duur, zo’n asbestsanering”. Leg dat maar eens uit. Geen dankbare taak.
Uiteraard proberen we nu in kortere tijd werken af te ronden  met behoud van kwaliteit. Dat lukt soms nog net. Maar het piept en het kraakt. Veel frustratie, waar we niks mee kunnen behalve uiten.

Overmatig toezicht
Gelukkig krijgen we afgelopen maanden, meer dan ooit tevoren (!) bezoek van allerlei omgevingsdiensten, waarbij we – toevallig of niet – steeds vaker oud-laboranten tegenkomen. Zo’n audit kost ons al snel een uurtje, ervan uitgaande dat ze niet een of ander administratief ‘voutje’ opmerken. Maar ja, we kunnen er wel onze frustratie even kwijt. Dat dan weer wel. Dus gaan we door. We blijven dagelijks een puzzel van 10.000 stukjes proberen op te lossen en vooral continu uit te leggen waarom dat lastig is. Als dienstverlenende organisatie doen we dat uiteraard ‘graag’. Geen dank en dankjewel.

Groeten uit het zonnige Zuiden!
Drs. D.J.A. (Dennis) Kierkels
Directeur Asbestsanering het Zuiden